İşaret Dili Öğretmeni Nasıl Olunur?
İşaret dili öğretmenliği, iletişimini el ve koordine hareketler kullanarak gerçekleştiren kişilerin dillerini sesli ifadelerle anlaşan bireylere öğreten bir meslek dalıdır. İşaret dili öğretmenliği hakkında bilgi vermeden kavram yanılgılarını gidermek gerekir. İşaret dili öğretmenliği ile işitme engelliler öğretmenliği birbirine karıştırılan iki meslektir. İşitme engelliler öğretmenleri, işaret dilini kullanarak işitme sorunu yaşayan bireylere genel dersleri (matematik, edebiyat gibi) anlatırken İşaret dili öğretmeni, sözlü iletişim kuran bireylere İşaret dilini öğretmektedir. Aslında son derece farklı olan bu iki meslek, halk arasında bazen karıştırılır. İşitme engelliler öğretmeni olarak çalışan kişiler, genellikle Özel Eğitim Öğretmenliği lisans bölümünden mezun olur. Ancak İşaret dili öğretmenlerinin MEB sertifika programlarını tamamlaması yeterlidir. İşaret dili öğretmeni nasıl olunur? sorunuzun cevabı ve İşaret dili öğretmenliğine dair diğer detaylar…
İşaret Dili Bilen Kişilerin Çalışma Alanları
İşaret dili sertifika programlarını tamamlayan kişilerin birçok çalışma alanı vardır. Bunlardan ilki sözlü iletişim gerçekleştiren bireylere bu dili öğreten İşaret dili öğretmenliğidir. Türkiye’de Türk İşaret Dili öğretilirken diğer ülkelerde de o ülkelere ait işaret dilleri öğretilir. Örneğin Amerikan İşaret Dili, İspanyolca İşaret Dili… Dünya üzerinde en fazla kullanılanı ise Amerikan İşaret Dilidir. Ülkemizde ise yaklaşık 3,5 milyon işitme engelli birey yaşar. Fakat işitme engelli bireylerle iletişimini kesintisiz sağlamak isteyen kişiler de Türk İşaret Dilini kurslar yardımıyla öğrenmektedir. Öğretmenlik dışında İşaret dili tercümanlığı bu alandaki bir diğer meslek seçeneğidir. Bir İşaret dili tercümanı; çeviri bürolarında, kanallarda, belediyelerde ve kamu kuruluşlarında çalışabilmektedir. Aylık yapılan yayınların en az %10’u kadar işitme engelliler için de yayın yapma zorunluluğu vardır. Bazı yayınlar ise eşzamanlı çeviri yöntemlerini tercih ederek ekranın sağ ya da sol alt köşesine bir İşaret dili tercümanı yerleştirmektedir. Ayrıca İşaret dili tercümanları, adliyelerde Bilirkişi tercüman olarak da çalışabilir. Bu noktada bilgiyi doğrudan ve kati doğrulukla aktarmakla yükümlüdürler. Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da bazı dönemlerde İşaret dili tercümanlarını istihdam etmektedir.
İşaret Dili Öğretmeni Nasıl Olunur?
İşaret dili öğretmeni ya da eğitmeni olmak için MEB’in sunduğu ya da geçerliliği sayılan kurslarda İşaret dili sertifika programlarına kaydolmanız gerekir. Bu kurslar, 120+210 saat olmak üzere eksiksiz tamamlanmalıdır. Ayrıca eğitmenlik yapmanız için en az önlisans düzeyinde eğitiminiz ve kursu tamamladığınıza dair sertifikanız olması gerekmektedir. İşaret dili Eğitmenliği programının amaçları arasında TİD ve beden dili arasındaki koordinasyonun fark edilmesi, duygu ve düşüncelerin TİD yoluyla aktarılması, TİD yapısal özelliklerinin göz önünde bulundurulması ve TİD kullanırken anlama ve yorumlama becerilerinin geliştirilmesi vardır. İşaret dili, sadece ellerle ifade edilen bir dil değildir. Bu dili kullanırken bedeniniz koordine olmalı, uygun kelimeler için doğru göstergeleri uygulamalı ve dil bilgisine dikkat etmelisiniz. İşaret dili denildiğinde dil bilgisinin varlığı düşünülmez; fakat bu dil doğal yollarla ortaya çıktığı için her ülkenin kendine özgü İşaret dili yapısal özellikleri vardır. Bir İşaret dili öğretmeni, bu kuralları eksiksiz bilmeli ve öğrencilerine sabırla yaklaşmalıdır.
İşaret Dili Öğretmenliği Programı
İşaret Dili öğretmenliği programları açılırken başvurulan kişilerin bu dilde sertifikası olması şart olsa da lisans düzeyinde Özel Eğitim Öğretmenliği bitiren kişilerde bu durum aranmaz. Bunun nedeni ise bölüm içinde kursun sunduğu tüm derslerin kapsamlı bir şekilde verilmesidir. Programa başvuran kişilerin İşaret dili öğretmenliği yapmakta herhangi bir fiziksel ya da ruhsal engeli olmaması gerekir. Program uygulanırken soru cevap, gösteri ve anlatım gibi farklı metotlar kullanılarak hem uygulamalı hem de teorik dersler işlenir. Derslere katılım gösteren öğrenciler, genellikle kurs sonu sınavını geçerek Kurs Bitirme Belgesi alır. Fakat kurstan kalanlar olursa 1 kez daha sınava girme haklarını kullanırlar. Programlar yoğun olarak gerçekleştirilir. Bu nedenle başka işlerde çalışan kişilerin programa uyumu zor olabilir. Günde 6 saatten haftada 30 saat ders işlenmektedir. Kurs sonunda 210 saat İşaret dili öğretmenliği dersi almış olacaksınız.
TİD Öğretmenliği Programı Ders Konuları Nelerdir?
İşaret dilinin doğal dillerden olduğuna ve kendi yapısal özelliklerini barındırdığına değindik. Buradan yola çıkarak bu dilin aynı diğer dillerde olduğu gibi kültürel bir yapısının da olduğundan bahsedebiliriz. Bu nedenle İşaret dili dersleri sadece dilin yüzeysel öğrenimi üzerine değil, pragmatik yaklaşımlarla da harmanlanmalıdır. Ders konuları; el ve parmak şekilleri, somut / soyut kavram ilişkisi, cümle dizimi gibi yapısal özelliklerle başlarken karşı tarafı anlama, TİD’i öğretme, duyguları ifade etme gibi durumsal konularla ilerler. Ders konularını takip eden ve kursun bitirme sınavını geçen kişiler, İşaret dili öğretmeni olarak okullarda, halk eğitim merkezlerinde, devlet destekli ya da özel kurslarda eğitmen olarak çalışabilir.
İşaret Dili Öğretmeni Nasıl Olunur?